Moxa, moxeren en de moxalamp

Als therapie is moxa een onderdeel van de traditionele Chinese geneeskunde (TCG of TCM). Het behandelen met moxa werd reeds honderden jaren voor het begin van onze jaartelling beschreven. Er zijn buiten moxa nog verschillende namen in gebruik: moxeren, moxibustie, moxibustio en moxibustion. De moxalamp vindt u lager op deze pagina.

Een rol of staaf moxa lijkt aardig op een flinke sigaar, je steekt hem alleen niet in de mond! Er bestaan ook andere vormen zoals verschillende formaten kegeltjes. Als basis voor moxa dient het kruid wat bij ons 'bijvoet' of Artemisia vulgaris heet. De naam moxa lijkt te zijn ontstaan uit het Japanse 'Mogusa' (of 'mokusa') wat 'brandend kruid' betekent. Een andere naam voor de bijvoet is 'Mugwort'.
Er wordt gebruik gemaakt van de stengels en het blad van deze plant. Het in de zon drogen van dit materiaal is een langdurend proces (opladen van het element 'Vuur'). Na het malen of verpulveren (de pulp of punk) kunnen er rollen of kegels van geperst worden. Vaak worden er genezende kruiden zoals musk, gember, kaneel, mandarijnschil of de bast van de pruimeboom aan toegevoegd.

De techniek van het moxeren

De van de acupunctuur bekende punten op verschillende meridianen kunnen ook met warmte gestimuleerd worden door het toepassen van een behandeling met moxa. Het gaat hier met name om Qi (Chi of Tsji), de levensenergie in het lichaam.

Het eind van de kegel of staaf moxa wordt aangestoken en gaat, net als dat bij wierook gebeurt, gloeien. Een kegeltje wordt op een bepaald punt op de huid geplaatst en weer verwijderd wanneer er voldoende warmte is afgegeven. Met een staaf kan een acupunctuurpunt of gebied verwarmd worden. De kracht van een behandeling met moxa is afhankelijk van de hoeveelheid as die op het kegeltje of de staaf blijft staan. Wanneer er veel as staat straalt er minder warmte uit. Dit is dus prima te regelen door het aftikken van de as.

Moxa en het toepassen van kruiden

Samen met een aantal kruiden is moxa ook op een indirecte manier toe te passen, zoals met:

• een plakje gemberwortel, ofwel Zingiber officinale;
• verse aconiet. Aconitum, een ranonkelachtig plantengeslacht;
• wat gedroogde mandarijnschil of
• moxa op zout in de navel. Dit geeft in het hele lichaam een balancerend effect.

De kruiden vormen dus een overgang tussen de verwarmende moxa en de huid.

Enige indicaties voor moxa

Voor de opleiding acupunctuur heb ik een scriptie moeten schrijven. Deze gaat over het met acupunctuur, moxa en Westerse medicatie behandelen van colitis ulcerosa. Hieronder nog een aantal voorbeelden waarbij het moxeren effectief toegepast kan worden:

• een vastzittend schoudergewricht door ontsteking van het gewrichtskapsel, ook wel 'frozen shoulder' genoemd;
• het herstellen na een opgedane infectie;
• stagneren van de doorstroming van het bloed (koude);
• reumatische aandoeningen (rheuma);
• het premenstrueel syndroom (PMS). Dit kan een flink aantal verschijnselen genereren. Wat voorbeelden: hartkloppingen, nervositeit, angst, hoofdpijn, duizeligheid, depressie, prikkelbaarheid en het gevoel van gezwollen borsten of buik;
• chronische hoofdpijn;
• een eenzijdige verlamming, hemiplegie of hemiplegia, in het lichaam;
• het voorkomen van een lelijk litteken na een operatie;
• menstruatiepijn;
• onvruchtbaarheid of steriliteit (infertiliteit) en
• problemen met de spijsvertering.

Een behandeling met moxa versterkt Qi en kan ook zeer goed preventief werkend ingezet worden. Moxa biedt ook een goed alternatief op punten die niet met acupunctuur behandeld mogen of kunnen worden ofwel als erg gevoelig ervaren worden. Tijdens het moxeren met een staaf of kegeltje zal de cliënt een weldadige en diep doordringende warmte, via de behandelde punten, ondervinden.

De TDP / moxa lamp

TDP is, als we goed zijn voorgelicht, de afkorting van Te-ding Dian-ci-bo Pu. De vele Chinese termen die ik geleerd heb tijdens mijn opleiding acupunctuur maar niet meegerekend, heeft de studiereis naar China er helaas ook niet veel toe bijgedragen deze taal verder te doorgronden. Inhoudelijk moet deze afkorting dan toch 'speciaal electromagnetisch spectrum' betekenen. De zwarte plaat, in beide koppen van het apparaat, zend golven uit die zich in het infrarode gebied van het spectrum bevinden (dit is 2-22 micron). Volgens de documentatie van de Chinese fabrikant werd dit type lamp voor het eerst in 1980 toegepast en bleek niet alleen daar maar ook in een aantal andere landen een succes. In China kreeg de lamp de bijnaam 'wonderlamp'. Wij, als nuchtere Hollanders, noemen de lamp meestal gewoon een moxalamp.

Met een moxalamp doe je uiteindelijk zo ongeveer hetzelfde als met het branden van moxa, namelijk verwarmen. Het meest duidelijke verschil is dat er met deze lamp een veel groter gebied te behandelen is. De tweede lampkop kan dit nog verdubbelen of je laat hem vanuit een andere hoek stralen. Tevens valt natuurlijk ook op dat de karakteristieke geur van de bijvoet (moxa) nu ontbreekt, de moxalamp is geurloos. Met behulp van één of juist meerdere naaldjes in de huid laat de warmte zich ook nauwkeurig positioneren. De armen van de infrarood warmtebronnen zijn op 5 verschillende manieren te verstellen.

De moxalamp kan zelfstandig als therapie ingezet worden. De lamp kan, net als bij het branden van moxa het geval is, tevens toegepast worden als ondersteuning van een behandeling met acupunctuur. Voor een lijst met toepassingen kunt u de pagina's met indicaties van de NVA (de Nederlandse vereniging voor acupunctuur) en de WHO (de wereld gezondheidsorganisatie) op onze website raadplegen.
Tenslotte nog even dit: een TDP moxalamp is qua warmte stimulatie van het lichaam, dit door de ingebouwde zwarte plaat met mineralen, niet te vergelijken met een gewone infraroodlamp of de warmte (hitte) zoals die in een sauna wordt ervaren.